در زمان حرکت با خودروهای سواری، شنیدن انواع صداها در قسمت های مختلف ماشین امری طبیعی است؛ اما برخی اصوات می توانند منشاء خرابی یا نیاز به بازدید و تعمیر باشند. یکی از این صداها، صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز است که معمولا هنگام عبور از ناهمواری ها یا دست اندازها به گوش می رسد و راننده یا سرنشینان را نگران می کند. تشخیص سریع علت این صدا می تواند از بروز خرابی های بزرگ تر در سیستم تعلیق و شاسی جلوگیری کند و هزینه ی تعمیرات را کاهش دهد.
در این مقاله ابتدا به شرح و تفسیر انواع صداهای مشابه می پردازیم، سپس علل احتمالی صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز را بررسی کرده و در پایان نکات مهم جهت پیشگیری و نگهداری مناسب را مرور می کنیم.
آنچه خواهید خواند:
صدای تقه از زیر ماشین هنگام حرکت
علاوه بر صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز، بسیاری از رانندگان هنگام حرکت با سرعت های پایین یا تغییر ناگهانی ناهمواری ها، صدایی شبیه تقه یا ضربه را از زیر خودرو حس می کنند. این صدا معمولا کوتاه و ضعیف بوده و با افزایش سرعت یا سطح ناهمواری، شدت آن تغییر می کند. منشاء این صدا می تواند از اجزای زیرین خودرو مانند اگزوز، محافظ های حرارتی، قطعات سیستم اگزوز یا حتی اجزای محافظ زیر موتور باشد که با اتصال شل یا لق شده، هنگام حرکت روی سایش با سطوح ناهموار، صدا تولید می کنند.
گاهی نیز خرابی اتصالات صفحه زیر موتور و لرزه گیرها می تواند باعث ایجاد صدای تقه شود. تشخیص دقیق محل صدا با مشاهده حرکت کمک فنرها و اجزای معلق خودرو در حالت روشن بودن و یا انداختن بار اضافی به عقب برای تشدید صدا امکان پذیر است. در بسیاری از موارد، سفت کردن بست ها یا تعویض قطعات مستهلک، صدای تقه از زیر ماشین هنگام حرکت را برطرف می کند.
صدای تق تق چرخ جلو در دست انداز
در برخی خودروها، به ویژه مدل هایی که سیستم تعلیق جلو پیچیده تری دارند، صدای تق تق چرخ جلو در دست انداز به وضوح قابل شنیدن است. این صدا زمانی به وجود می آید که فنرها و اجزای مرتبط با کمک فنرها تحت فشار قرار گرفته و در محل اتصالات خود جابه جا می شوند. معمولا اگر ضربه گیرهای کمک فنر دچار آسیب دیدگی یا روغن ریزی باشند، حرکت اجزای متصل به آن ها نامنظم شده و موجب تولید صدای تق تق می شود.
علاوه بر کمک فنر، اجزایی مانند بوش طبق و سیبک فرمان نیز ممکن است با سایش زودرس یا کمبود روانکار دچار لق زدگی شوند و هنگام عبور از دست انداز، با ایجاد حرکت های اضافی، صدا تولید کنند. از سوی دیگر، تنظیم نبودن ارتفاع خودرو یا تاب برداشتن رینگ چرخ نیز می تواند در صورت تماس با گلگیر، صدای تق تق را تشدید کند. برای رفع این مشکل معمولا بازدید سالانه سیستم تعلیق جلو و تعویض قطعات مستهلک اهمیت فراوان دارد.
علل احتمالی صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز
وقتی صحبت از صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز به میان می آید، تمرکز اصلی روی سیستم تعلیق عقب همانند کمک فنر عقب سراتو و اجزای مرتبط با آن است. این صدا نشان دهنده وجود نقص یا استهلاک در قطعاتی است که وظیفه جذب و خنثی سازی ضربات وارده از سطح جاده را بر عهده دارند. اگر به سرعت عمل نکنید، این نقص ها می توانند منجر به بروز مشکلات جدی تر مانند شکستگی میل موجگیر، فرسودگی بیش از حد کمک فنرها یا خرابی اتصالات شاسی شوند. در ادامه چهار علت شایع این مشکل را به تفکیک بررسی می کنیم.
خرابی کمک فنر
کمک فنر یکی از اصلی ترین اجزای سیستم تعلیق است که وظیفه جذب انرژی ضربات وارده از سطح جاده را بر عهده دارد. زمانی که کمک فنر خراب یا فرسوده شود، نمی تواند ضربات را به طور یکنواخت جذب کند و در نتیجه حرکت ناگهانی پیستون داخل آن باعث ایجاد صدای تق تق می گردد. این صدا هنگام ورود خودرو به دست اندازها شدت بیشتری دارد، چرا که کمک فنر در شرایط معیوب قادر به کنترل حرکت فنر و بدنه خودرو نیست.
از جمله نشانه های خرابی کمک فنر می توان به روغن ریزی از بدنه کمک فنر، کاهش پایداری خودرو در پیچ ها، و آسیب دیدگی فنر به خاطر فرسودگی واشرها اشاره کرد. برای تشخیص قطعی، تست فشار بدنه خودرو و مشاهده برگشت آن به وضعیت اولیه یا تست فشار کمک فنر در کارگاه های تخصصی مفید است.
فرسودگی بوش طبق علت صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز
بوش طبق قطعه ای لاستیکی یا پلی یورتانی است که در نقاط اتصال طبق به بدنه یا دیفرانسیل نصب می شود و نقش ضربه گیر و کنترل حرکت طبق را ایفا می کند. با گذشت زمان و عبور خودرو از دست اندازها، این بوش ها تحت فشار قرار گرفته و دچار ترک خوردگی یا تغییر شکل می شوند.
هنگامی که بوش طبق فرسوده باشد، طبق به طور دقیق در جای خود قرار نمی گیرد و با حرکت محور عقب، یک صدای تق تق و لق زدگی ایجاد می شود. این صدا اغلب با وارد آوردن بار اضافی یا تغییر جهت ناگهانی خودرو تشدید می شود. تعویض به موقع بوش طبق با نمونه های با کیفیت اورجینال یا پلی یورتانی می تواند از بروز مجدد صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز جلوگیری کند.
مشکل در میل موجگیر
میل موجگیر (یا استبلایزر) قطعه ای فلزی است که دو طرف چرخ های عقب را به وسیله بوش و دسته موجگیر به یکدیگر متصل می کند تا از نوسان بیش از حد بدنه جلوگیری کند. خرابی دسته موجگیر، لق شدن بست ها یا شکستگی خود میل موجگیر می تواند باعث ایجاد صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز شود.
در این حالت، میل موجگیر نمی تواند ارتعاشات و تکان های بین دو چرخ را متعادل کند و با لرزش ناگهانی، صدای تق تق تولید می شود. بررسی وضعیت دسته موجگیرها، تست کشش آن ها و اطمینان از سلامت میل از روش های معمول شناسایی این عیب هستند.
سایر اتصالات سیستم تعلیق
علاوه بر کمک فنر جلو سراتو، بوش طبق و میل موجگیر، اتصالات دیگری مانند مفصل های بالایی و پایینی کمک فنر، میل تعادل، بازوی عقب و اتصالات زیرین شاسی نیز در انتقال نیرو و حرکت نقش دارند. شل شدن پیچ ها، خرابی واشرها یا خوردگی قطعات فلزی می تواند منجر به جابه جایی اندک آن ها شود و با عبور خودرو از دست انداز، صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز پدید آید.
این مشکل معمولا با لرزش بدنه همراه است و در موارد شدید می تواند ایمنی خودرو را تحت تأثیر قرار دهد. بازدید دوره ای توسط مکانیک و اعمال روانکار مناسب در اتصالات، از مهم ترین راه های پیشگیری به شمار می آید.
نتیجه گیری صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز
صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز می تواند نشانه ی نقص در سیستم تعلیق عقب باشد و اگر به موقع بررسی نشود، منجر به هزینه های بالای تعمیر و کاهش ایمنی خواهد شد. معمول ترین دلایل این صدا عبارت اند از خرابی کمک فنر، فرسودگی بوش طبق، مشکل در میل موجگیر و شل یا خوردگی سایر اتصالات. با بازدید دوره ای، تعویض به موقع قطعات مستهلک و استفاده از قطعات باکیفیت، می توانید عمر مفید سیستم تعلیق را افزایش دهید و از بروز صداهای ناخوشایند جلوگیری کنید.
سؤالات متداول در مورد صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز
- آیا می توان خودم بوش طبق سراتو را بررسی کنم؟
بله، با بالا بردن خودرو روی جک و بازرسی چشمی بوش طبق از نظر ترک خوردگی و تغییر شکل می توانید شواهد اولیه خرابی را مشاهده کنید؛ اما تشخیص نهایی و تعویض بهتر است توسط مکانیک مجرب انجام شود.
- آیا صدای تق تق تنها در دست اندازها رخ می دهد؟
بیشتر مواقع این صدا در دست اندازها و ناهمواری ها شنیده می شود، اما خرابی شدید کمک فنر یا سایر اجزای تعلیق ممکن است در سرعت های بالا و هنگام پیچیدن نیز ایجاد صدا کند.
- هزینه تعمیر کمک فنر چقدر است؟
هزینه تعویض یک کمک فنر عقب بسته به برند و کیفیت بین ۳ تا ۸ میلیون تومان متغیر است و گاهی لازم است جفت کمک فنر تعویض شود تا عملکرد یکنواخت حفظ شود.
- آیا صدا در سیستم تعلیق جلو هم مشابه است؟
بله، سیستم تعلیق جلو نیز دارای کمک فنر، بوش طبق و میل موجگیر است و خرابی این قطعات صدای تق تق چرخ جلو در دست انداز را ایجاد می کند، اما علائم و نحوه دسترسی متفاوت است.
- چگونه می توانم از بروز این صدا پیشگیری کنم؟
رانندگی آرام روی دست اندازها، بازدید دوره ای سیستم تعلیق، تنظیم مناسب فشار باد تایرها و استفاده از قطعات اورجینال و باکیفیت از بهترین روش ها برای پیشگیری از صدای تق تق عقب ماشین در دست انداز هستند.
